____________________________________________________________________________________________________________________
............................................................... *ειδήσεις * νέα * ρεπορτάζ *έρευνα σύγχρονων κοινωνικοπολιτικών ζητημάτων *
___________________________________________________________________________________________________________________

Αυτός που αγωνίζεται μπορεί να χάσει, όμως αυτός που δεν αγωνίζεται ήδη έχει χάσει.

Bertolt Brecht, 1898-1956, Γερμανός συγγραφέας

Σάββατο 30 Απριλίου 2011

H αρχαία πόλη των Μελαινών στο Λενικό Γορτυνίας


Λενικό Γορτυνίας
«Γόρτυνα, Ηραίαν τε πολυδρύμους τε Μελαίνας» (Ριανός, 3ος π.Χ. αι.)


του Βασίλη Γ. Ηλιόπουλου*

 «Κατά δε την εξ Ηραίας άγουσιν εις Μεγάλιν πόλιν εισί Μελαινεαί, ταύτης ώκισεν μεν Μελαινεύς ο Λυκάονας· έρημος δε ην ημών, ύδατι καταρρείται», αναφέρει ο περιηγητής Παυσανίας στα Αρκαδικά του (Παυς. Η 26.1). Ο Ηρόδοτος χαρακτηρίζει τόπο δασώδη και ο ποιητής Ριανός «πολυδρύμους Μελαίνας» ενώ στον Πλίνιο σημειώνεται ως Μελαινέα. Οι Αρχαίες Μελαινεές βρίσκονταν στα Κακουραίικα, όπου υπήρχαν χαλάσματα μετά το κεφαλόβρυσο στο κάμπο της Μπέλας, στο Κεραμίδι, στη Μπεργάριζα και τα Μελαία (ίσως παραφθορά Μελαινέα) ακόμη μέχρι του Καραντζά δυτικά και ανατολικά μέχρι την «Παναγιά» των Κοκοραίων. Το πληθυντικό όνομά της μαρτυρεί ότι αποτελούνταν από συνοικισμούς. Ενώ οι αρκετές πηγές (κεφαλόβρυσο, Γκολέμης, Μπάλας, Καραντζά και η Παναγιά) επιβεβαιώνουν τη μαρτυρία του Παυσανία «ύδατι καταρρείται».



Αρχαία Κτίσματα ηλικίας 2300 ετών στο Λενικό (Παλούμπα Γορτυνίας) Φωτό Β. Ηλιόπουλος

Οι Μελαινέες είχαν δυο αναλαμπές, ακολουθώντας την τύχη της Αρχαίας Ηραίας. Μια κατά του 7ου και 6ου αιώνα π.Χ. τότε που το κράτος των Ηραιατών κατέστη το κέντρο της Αρκαδικής Ομοσπονδίας και τη δεύτερη στη ρωμαϊκή περίοδο, που διακρίθηκε ως αξιόλογος εμπορικός σταθμός «επί της αμαξιτής οδού Ολυμπίας – Μεγαλουπόλεως» όπως τονίζεται χαρακτηριστικά στον Πευτιγγέρειο πίνακα (
TABULA PEUTIGERIANA). Τότε ονομαζόταν Μέλανα. Μάλιστα ο Ι. Νουχάης στην «Ελληνική χωρογραφία» τονίζει: «Η περί αυτήν χώραν εκαλείτο Ηραιάτις και επί της εις Μεγαλόπολιν οδού κειμένη πολίχνη Μελαινεαί. Επί δε της Ρωμαϊκής εποχής ήκμαζεν η πόλις» (Ι. Νουχάκη: «Ελληνική Χωρογραφία» (1901), σ. 643). Οι ξένοι ερευνητές έχουν ασχοληθεί αρκετά με την τοποθεσία των Αρχαίων Μελαινεών και η Γερμανική Εγκυκλοπαίδεια (PAULIS-WISSOWA: REAL ENCYCLOPAEDE) αφιερώνει δυο σελίδες για τις Μελαινές από τους E. MEYER, GELL, BOBLAYE,BLUMNER, GRASBERGER κ.ά. όπου αναφέρουν και την Ακρόπολη των Μελαινεών στο Λενικό (κοντά στου Παπαδά). Το κυκλικό τείχος μοιάζει ν’ ανήκει στον 4ο π.Χ. αιώνα ή και μεταγενέστερη εποχή. 
Βάση Κίονα στην περιοχή του Λενικού (Παλούμπα Γορτυνίας)Φωτο Β.Ηλιόπουλος
Ο Ιερώνυμος Βογιατζής αναφέρει για τα διασωζόμενα λείψαν της ρωμαϊκής εποχής και σημειώνει: «Αναχωρών τις εξ Ηραίας δια Γόρτυνα και Μεγαλόπολιν, θέλει απαντήσει πρώτα μεν τας Μελαινεάς (Κακουραίους και Καραντσιά) ένθα και λείψαν αρχαιότητος σώζονται εν τη θέσει Μπεργαρίζα και Καραντσιά και ο τόπος κατάρρυτος υπάρχει» (Ι. Βογιατζή, «Περιήγησις κατά την Επαρχίαν Γόρτυνος», περ. Βύρων 1871). Δεν κάνει όμως λόγο για το τοπωνύμιο «Μελαία» που αποτελεί αδιάψευστο στοιχείο της θέσης των Μελαινέων, όπως παρατηρεί ο ιστορικός Ι. Πισιμίσης (Ι. Πισιμίση, «Μια μεγάλη Μυκηναϊκή πόλις», Αθήνα 1987, σ. 24). Ενώ στο «Λεύκωμα της Γορτυνίας» (1973) τονίζεται η Μπεργάριζα (τοπωνύμιο στο «Κάμπο της Μπέλας») «όπου διακρίνονται ακόμη ερείπια πολλών οικιών και στηλών μαρμαρίνων, άτινα ανήκουν εις την υπό του Παυσανίου αναφερομένην πόλιν της 


Αρχαιότητος Μελαινεαί».
Ακρόπολη Λενικού (στο βάθος τα Σαρλεικα)

Παλιότεροι χάρτες σημειώνουν τις «Μελαινές» ακόμη και η μεγάλη χάρτα του εθνομάρτυρα Ρήγα Βελενστινλή. Ακόμη και νεώτεροι ερευνητές αναφέρονται για τις Αρχαίες Μελαινές (Αργ. Πετρονώτης, Θ. Σταυρόπουλος, Ι. Πισιμίσης, Θ. Βαγενάς κ.ά.). Περισσότερα στοιχεία για τις Μελαινές βρίσκονται στη μελέτη μου «Τα Κακουραίικα Ηραίας και οι Αρχαίες Μελαινές» στο Ημερολόγιο των Αρκαδικών τ. ΙΓ’ Αθήνα 1994.



* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Αρκαδικό Βήμα"
αρ. φύλλου 224, Απρίλιος 2011
___________
* Γεωλόγος
Αγ.Παρασκευή Αττική

Τετάρτη 20 Απριλίου 2011

Το Πάσχα το γιορτάζουμε στην Τρίπολη


Η “ζεστή” Τρίπολη μπορεί να μην ανεβάζει τις θερμοκρασίες με καλό ηλιόλουστο καιρό, το κάνει όμως με τους ανθρώπους της που γεμάτοι καλή διάθεση διοργανώνουν και το φετινό Πασχαλινό γλέντι.
Αναλυτικά το πρόγραμμα έχει ως εξής:
Σάββατο του Λαζάρου
Προαύλιος χώρος Μαλλιαροπουλείου Θεάτρου / ώρα 10 π.μ.
Λαζαρίτικα κάλαντα από το Σύλλογο Ρουμελιωτών Τρίπολης
Μητροπολιτικός Ιερός Ναός Αγίου Βασιλείου / ώρα 7:30 μ.μ.
2ο Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής από τη Χορωδία Τρίπολης
Κυριακή των Βαΐων
Κεντρική Πλατεία Αγίου Βασιλείου / για όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα
Παζάρι πασχαλινών ειδών
από το Χαμόγελο του παιδιού, το Κέντρο Ημέρας «Αμάλθεια» τον Ξενώνα «Λευκοθέα»,
το ατελιέ «Διά χειρός Ζάχου» και το εργαστήρι «το Χειροποίημα»
Μεγάλη Τρίτη
Προαύλιος χώρος Μαλλιαροπουλείου Θεάτρου / ώρα 5-7 μ.μ.
Εργαστήρι λαμπάδας από το «Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού»
Ιεροί Ναοί Προφήτη Ηλία & Αγίου Δημητρίου / ώρα 7 μ.μ.
Οι χορωδίες της πόλης ψάλουν το Τροπάριο της Κασσιανής,
η Χορωδία Ορφέας στον Προφήτη Ηλία και η Χορωδία Τρίπολης στον Άγιο Δημήτριο
Μεγάλη Τετάρτη
Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Βαρσών / ώρα 3:30 μ.μ.
Τελετή του Νιπτήρος
Μετάβαση δωρεάν με λεωφορεία από την Πλατεία του Άρεως, ώρα 2 μ.μ.
Μεγάλη Πέμπτη
Προαύλιος χώρος Μαλλιαροπουλείου Θεάτρου / ώρα 11 π.μ.
Βαφή των πασχαλινών αυγών με τον παραδοσιακό τρόπο
από το «Σώμα Ελλήνων Προσκόπων»
Μεγάλη Παρασκευή
Ιερά Μονή Επάνω Χρέπας / ώρα 12 μεσημέρι
Τελετή της Αποκαθήλωσης
Μετάβαση δωρεάν με λεωφορεία από την Πλατεία του Άρεως, ώρα 10:30 μ.μ.
Κεντρική Πλατεία Αγίου Βασιλείου / ώρα 9:15 μ.μ.
Κατανυκτική λιτάνευση και συνάντηση των Επιταφίων
και των ενοριτών όλων των Ιερών Ναών της πόλης
με τη συνοδεία των ιεροψαλτών, των χορωδιών και των φιλαρμονικών
Το μεσημέρι θα προηγηθεί η καθιερωμένη περιφορά των Επιταφίων
στο Θεραπευτήριο Ψυχικών Παθήσεων (ώρα 3:30 μ.μ.), το Γηροκομείο (ώρα 4:30 μ.μ.)
και το Άλσος Αγίου Γεωργίου (ώρα 5:30 μ.μ.)
Μεγάλο Σάββατο
Κεντρική Πλατεία Αγίου Βασιλείου / ώρα 9:45 μ.μ.
Υποδοχή του Αγίου Φωτός
Μητροπολιτικός Ιερός Ναός Αγίου Βασιλείου / ώρα 12 μεσάνυχτα
Τελετή της Ανάστασης
Κυριακή – Λαμπρή Γιορτή
Πλατεία του Άρεως / ώρα 3 π.μ.
Άναμμα της φωτιάς για τις δημοτικές ψησταριές
Στους δρόμους και τις γειτονιές της πόλης / ώρα 9:30 π.μ.
Χαρμόσυνες νότες από τη Φιλαρμονική του Δήμου
και έναρξη εορταστικού προγράμματος στην Πλατεία του Άρεως
Πλατεία του Άρεως / ώρα 11 π.μ.
Τραγούδια της Λαμπρής από παραδοσιακή ορχήστρα,
και δημοτικοί χοροί από τα χορευτικά μας συγκροτήματα.
Πατροπαράδοτος οβελίας, μοσχοφίλερο, κόκκινα αυγά και λαμπροκούλουρα
γύρω από τις δημοτικές ψησταριές που επιμελούνται οι σύλλογοι της πόλης
Προαύλιο Μαλλιαροπουλείου Θεάτρου / ώρα 7 μ.μ.
Τραγούδια της Αγάπης από τα νεανικά μουσικά συγκροτήματα
«Σκόρπιοι» και «Paranormal Activities»?
Κεντρική Πλατεία Αγίου Βασιλείου / ώρα 8:30 μ.μ.
…Το γλέντι καλά κρατεί, με μεζέδες, κρασί, γλυκίσματα
και έντεχνο-λαϊκό-ρεμπέτικο πρόγραμμα από μουσική κομπανία
Στις συνοικίες και τα περίχωρα του Δήμου
Ψησταριές και παραδοσιακό γλέντι
το πρωί στη Δαβιά Φαλάνθου και στη Δάφνη Βαλτετσίου
και το βράδυ στην Πλατεία Φιλικών της Τρίπολης
Δευτέρα της Λαμπρής
Πανηγυρικός εορτασμός του Αγιώργη
Στα περιαστικά άλση του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Τριάδας Σεχίου
Στο Ελαιοχώρι Κορυθίου, στο Στάδιο Τεγέας, στο Μανιάτη Βαλτετσίου,
στο Λουκά και στο Πικέρνι Μαντινείας, γλέντι μετά τη Λειτουργία
Στη Νεστάνη Μαντινείας, στο λόφο του Γουλά, επαναλαμβάνεται το παλαιότατο
λαϊκό δρώμενο του Αγιώργη και ακολουθεί γλέντι στην πλατεία του χωριού
Στην Πιάνα Φαλάνθου διεξάγεται αγώνας δρόμου
από την Αλωνίσταινα μέχρι την Πιάνα, με έπαθλο ένα αρνί
Το βράδυ της Δευτέρας, παραμονή της εορτής του Αγίου Ραφαήλ,
παραδοσιακό γλέντι στην πλατεία της συνοικίας Μπασιάκου
Παρασκευή της Λαμπρής
Παλαιά Επισκοπή Τεγέας / ώρα 9 π.μ.
Εορτασμός της Ζωοδόχου Πηγής με Θεία Λειτουργία
ομιλία για την Τεγεάτισσα Μάνα και πολιτιστικό χορευτικό πρόγραμμα

Το Κέντρο Ελληνικού Χορού Τρίπολης σας εύχεται καλό Πάσχα


Πέμπτη 14 Απριλίου 2011

Συνάντηση του Αντιπεριφερειάρχη Αρκαδίας για τη ρύπανση στην Παναγίτσα από τη λειτουργία τυροκομείου



Ο αντιπεριφερειάρχης Αρκαδίας, κ. Ευαγ. Γιαννακούρας συναντήθηκε την 11/04/2011 στα γραφεία της Περιφέρειας στην Τρίπολη με μέλη του Δ.Σ της Αεί Μαίναλον, του Συλλόγου Πρασινιωτών, του Συνδέσμου και του Συλλόγου Δαρέων και με κατοίκους του χωριού Δάρα για να συζητήσουν σχετικά με τη ρύπανση που προκαλείται στην περιοχή από τη λειτουργία τυροκομείου καθώς και για την αδειοδότηση λειτουργίας βιοτεχνικών μονάδων στην περιοχή της  Βλαχέρνας και του Λεβιδίου.

Στη συνάντηση, στην οποία ανακοινώθηκε αυτοψία εντός των επόμενων ημερών από τον Αντιπεριφερειάρχη και τις σχετικές υπηρεσίες της Περιφέρειας, συμμετείχε και ο καταγόμενος από το χωριό Δάρα και επικεφαλής της παράταξης «Συνεργασία για την Τρίπολη Πρωτεύουσα Πόλη» και Δημοτικός Σύμβουλος Τρίπολης,  Νίκος Δελφάκης.

Τετάρτη 6 Απριλίου 2011

Αρχαία Τεγέα - Για να γνωρίσουμε την αγαπημένη μας πατρίδα την Αρκάδια...


* Αρχαία Τεγέα *
με τον περιηγητή Νίκο Π. Αϊβαλή


Ιδρύθηκε από τον Τεγέα, γιο του Λυκάονα και εγγονό του Πελασγού και ήταν από τις σπουδαιότερες πόλεις της αρχαίας Αρκαδίας, έδρα των τελευταίων μυθικών Αρκάδων βασιλιάδων.
Αποτελούνταν από τους δήμους Κορυθέων, Γαρεατών, Φυλακέων, Καρυατών, Οιατών, Βωταχιδών, Μανθυρέων, Εχενιδών, Αφειδάντιων. Στην πόλη υπήρχε το ιερό της Αλέας Αθηνάς το οποίο είχε κατασκευάσει ο Σκόπας την εποχή που άρχοντας της Αθήνας ήταν ο Διόφαντος. Σύμφωνα με την μυθολογία ο ναός ονομάστηκε έτσι από τον Αλέα εγγονό του Αρκάδα που τον είχε χτίσει. Μέσα στο ιερό υπήρχε άγαλμα της Αθηνάς από ελεφαντόδοντο, άγαλμα του Ασκληπιού, άγαλμα της Υγείας και τα δόντια του Ερυμάνθιου κάπρου τα οποία όταν οι Ρωμαίοι προσάρτησαν την περιοχή στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, τα μετέφεραν στην Ρώμη. Η θεά Αθηνά ήταν η πολιούχος της πόλης και προς τιμήν της γίνονταν οι αγώνες, Αλεαία. Σήμερα ο ναός δεν υπάρχει πλέον και λέγεται ότι τμήματά του χρησιμοποιήθηκαν στην ανοικοδόμηση του ναού της Παναγίας που βρίσκεται κοντά στον αρχαιολογικό χώρο.
Στην Τεγέα υπήρχε και δεύτερο ιερό της Αθηνάς Πολιάτιδος. Στην αγορά της πόλης υπήρχε ιερό της Αφροδίτης. Διέθετε γυμνάσιο, θέατρο, στάδιο, αγορά και βουλή. Οι κάτοικοι την περίοδο της ακμής της έφταναν τους 40.000 και η πόλη έκοβε δικό της νόμισμα.
Επιφανείς Τεγεάτες ήταν οι ποιητές Κλονάς και Ανύτη, ο ιστορικός Αρίανθος και Αρίσταρχος, οι νομοθέτες Αντισθένης και Κρίσος, οι ήρωες Αγκαίος, Έποχος, Αταλάντη, Έχεμος, Αγαπήνορας και η Διοτίμα. Επίσης στην Τεγέα είχε γεννηθεί, κατά τη μυθολογία και ο Πάνας.
Τεγεάτες είχαν πάρει μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία, στον Τρωϊκό πόλεμο, στην μάχη των Πλαταιών, στους Περσικούς πολέμους και στον Πελοποννησιακό πόλεμο, στο πλευρό των Σπαρτιατών.
Η πόλη καταστράφηκε από τους Γότθους το 395 μ.χ. και σταδιακά ερήμωσε. Αργότερα στη θέση της χτίστηκε το Νύκλι το οποίο κατά την Φραγκοκρατία αποτέλεσε Βαρονία. Σήμερα έχει ανασκαφεί και είναι επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος στον οποίο λειτουργεί και το μουσείο της Τεγέας, ενώ η ευρύτερη περιοχή, με ευρήματα από Ρωμαϊκά ψηφιδωτά και μεσαιωνικά τείχη αποτελεί αρχαιολογικό πάρκο. Βρίσκεται δίπλα στο χωριό Αλέα της Μαντινείας, 10 χιλιόμετρα από την Τρίπολη.
ΝΙΚΟΣ  Π. ΑΪΒΑΛΗΣ