Ένα ταξίδι στη μαγευτική Κυνουρία και τα ιστορικά χωριά της (Β' μέρος)

Γράφει η Γιώτα Χριστοφόρου: 

Λεωνίδιο, «σίγουρος τόπος» ονομάστηκε από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, επειδή υπήρξε ο τόπος που δεν έπεσε ποτέ στα χέρια των Τούρκων. Ο λόγος για την πρωτεύουσα της Τσακωνιάς το Λεωνίδιο, μια από τις πιο παλιές ναυτικές πολιτείες. Το όνομα του έχει καταγωγή από τον άγιο Λεωνίδη ή αλλιώς Άγιο Λίδη στα Τσακώνικα. Λέγεται ότι πνίγηκε από τους Ρωμαίους και το σώμα του βγήκε στις Πρασιές μαζί με άλλες επτά γυναίκες συμμάρτυρές του. Η εκκλησία του Αγίου Λεωνίδη είναι κτισμένη από το 1293 στην Πλάκα Λεωνιδίου, πάνω στον τάφο της Σεμέλης. Η Μνήμη του τιμάται κάθε 15 Απριλίου με μεγαλοπρεπή τελετή. Υπάρχει και η εκδοχή του Παυσανία, σύμφωνα με την οποία λόγω της λατρείας των κατοίκων στο Θεό Διόνυσο ονομαζόταν Διονύσου Κήπος. Οι Τσάκωνες αναφέρονται πρώτη φορά από τον Κωνσταντίνο Πορφυρογένη σαν καστροφύλακες, μια τάξη σκληροτράχηλων ακριτών που στέλνονταν στα απομακρυσμένα μέρη της αυτοκρατορίας του Βυζαντίου. Στις 16 Μαρτίου στη θέση Μαραθιάς του Λεωνιδίου οι Τσάκωνες ηρωικά ύψωσαν την ελληνική σημαία με σύμβολό της το Σταυρό στη μέση, το φίδι και την κουκουβάγια από πάνω να τρώει το κεφάλι του φιδιού δηλαδή των Οθωμανών Τούρκων. "Περδικοπούλες του Μοριά εκεί ψηλά που πάτε Δώστε χαμπέρια στο Μοριά σ'όλα τα Βιλαέτια Βγήκαν τα Τσακωνόπουλα του Καπετάν Γιωργάκη", στίχοι από τραγούδια που δείχνουν τον ηρωισμό και τη θυσία των Τσακώνων.

Το Λεωνίδιο είναι κτισμένο στην κοιλάδα του Δαφνώνα, ο οποίος και το χωρίζει στα δύο. Το φαράγγι του Δαφνώνα θεωρείται περιοχή προστατευόμενη και ενταγμένη στο Δίκτυο Natura 2000 καθώς είναι πλούσια περιοχή σε πανίδα και χλωρίδα. Η τοπική αρχιτεκτονική στα σπίτια του Λεωνιδίου κηρύττει τον οικισμό διατηρητέο μνημείο. Τα 120 αρχοντικά του είναι κτισμένα πριν το 1800 και τα χαρακτηριστικά στοιχεία τους είναι οι βοτσαλωτές αυλόπορτες, οι πέτρινες στέρνες και τα σκαλοπάτια ακόμη και στο εσωτερικό των σπιτιών, τα όμορφα χαγιάτια, τα σκαλιστά και ζωγραφισμένα ταβάνια. Στολίδια στην καρδιά του Λεωνιδίου και άκρως διατηρητέα κτίρια τα πυργόσπιτα, όπως ο πύργος του Τσικαλιώτη 1808, το αρχοντικό του Πολύτιμου 1816, και του Κατσιγιάννη 1807 με χαρακτηριστικά τα τοξωτά ανοίγματα στους τοίχους και τις πολεμίστρες. Στα πλακόστρωτα σοκάκια του θα συναντήσετε αρκετές εκκλησίες και παραδοσιακά μαγαζιά, όπως ραφείο, φαρμακείο και φούρνο, τα οποία είναι από τα παλαιότερα στην Ελλάδα, με έτος ίδρυσης το 1864. Εργαστήρια ταπητουργίας με χειροποίητα κιλίμια, υφαντά και ταγάρια φτιαγμένα από ανθρώπους που αγαπούν να ζωντανεύουν την ξεχασμένη τέχνη του αργαλειού καθώς και καταστήματα με παραδοσιακά τοπικά προϊόντα. Μη ξεχάσετε να περάσετε και από το μαγαζί του οργανοπαίχτη Μανώλη Γεωργοστάθη, που κατασκευάζει όργανα πλέον στον δικό του τόπο. 

Πάνω σε θεόρατους κόκκινους βράχους είναι γαντζωμένα με ευλάβεια δύο από το πιο σημαντικά Μοναστήρια, το ένα του Αγίου Νικολάου Σίντζα και το άλλο της Παναγίας του Έλωνα, τα οποία αποκαλύπτουν το θρησκευτικό στοιχείο του τόπου. Ακολουθείτε μια μικρή παράκαμψη προς το δρόμο που οδηγεί στον Κοσμά και φτάνετε στο Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Σίντζα. Στη Μονή φυλάσσεται κομμάτι από σπονδυλική στήλη που ανήκει σε φίδι, που λέγεται ότι βρισκόταν στη Μονή και τρομοκρατούσε τους πιστούς προσκυνητές. Όμως χάρη στους Σπετσιώτες και τους Υδραίους ναυτικούς που σκότωσαν το φίδι, οι Χριστιανοί γλίτωσαν από αυτό. Η Μονή χρονολογείται από το 1650 και είναι κτισμένη στην κοιλότητα ενός κόκκινου βράχου. Στο βράχο αυτό πρέπει να υπήρχε σπηλιά και στην είσοδο της κάποια μεγάλη συκιά, εξού και η ονομασία της στα τσακώνικα που σημαίνει συντζά - συκιά. Πλησίον της Μονής βρίσκονται αρκετά ασκητήρια. Πολύ κοντά στη Μονή εντοπίζεται ένα αξιόλογο σπήλαιο, όπου σύμφωνα με τη μυθολογία εκεί μεγάλωσε ο Θεός Διόνυσος. Η πρόσβαση στο σπήλαιο γίνεται με ανεμόσκαλα. Παλαιότερη εκκλησία του Λεωνιδίου είναι η Αγία Κυριακή με την εικόνα του Τιμίου Προδρόμου στο τέμπλο του. Η Μητρόπολη του Λεωνιδίου είναι ο Ευαγγελισμός Της Θεοτόκου, όπου το ξυλόγλυπτο τέμπλο της το έχουν φέρει οι Πραστιώτες από τον τόπο τους το 1826 για να γλιτώσει την καταστροφική μανία του Ιμπραήμ. Άλλες εκκλησίες είναι η Αγία Αικατερίνη, η Παναγία Χατζαλιού και η εκκλησία των Ταξιαρχών. 

Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Σίντζα

Στο Λεωνίδιο το Πάσχα γιορτάζεται με το δικό του μοναδικό τρόπο από μικρούς και μεγάλους, οι οποίοι εργάζονται μεθοδικά όλο το χρόνο για να προσφέρουν το μοναδικό θέαμα με τα 500 αερόστατα που εκτοξεύονται στον ουρανό το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου την ώρα που ο παπάς ψάλει το Χριστός Ανέστη. Ένα μοναδικό υπερθέαμα ζωντανεύει στον ουρανό φτιαγμένο πιο πολύ από τα παιδικά χεράκια, που όλο το χρόνο μαζεύουν χρήματα για το υλικά που θα χρειαστούν για την κατασκευή τους. Την άλλη μέρα μετά την ώρα της Αγάπης στήνεται μεγάλο γλέντι στο δημαρχείο με αρνιά σουβλιστά και παραδοσιακούς χορούς κι εκεί χειροκροτείται και η καλύτερη κατασκευή αλλά και το πόσο ψηλά έφτασε το αερόστατο το προηγούμενο βράδυ. Η επισκεψιμότητα του κόσμου αυτές τις μέρες στο Λεωνίδιο είναι άνευ προηγουμένου γι αυτό φροντίστε νωρίς για τη διαμονή σας. 

Νότια από το Λεωνίδιο αφού περάσουμε τις δαντελωτές ακτές της παραλίας της Πλάκας συναντάμε τα Πούλιθρα, ένα πετρόκτιστο παραθαλάσσιο χωριουδάκι κτισμένο στις πλαγιές του λόφου. Σε προσκαλεί να το γνωρίσεις διαβαίνοντας τα δρομάκια του και θαυμάζοντας τα ασβεστωμένα σπιτάκια του με τις μυροβόλες αυλές του. Στο εκκλησάκι του Άη Γιώργη που βρίσκεται στην άλλη άκρη του χωριού μεταβείτε με βαρκούλα και θαυμάστε την υπέροχη θέα. Η δεύτερη παραθαλάσσια ακτή της Κυνουρίας με εξαιρετική τουριστική υποδομή σας περιμένει στα Πούλιθρα. Οι Αρχαίες Πρασιές γνωστές κατά την αρχαιότητα ως η μια από τις επτά πόλεις οι οποίες συμμετείχαν στην Αμφικτιονία της Καλαβρίας, κατοικήθηκαν από τον 16ο αιώνα π.Χ. και λείψανα της πόλης βρίσκονται στο λόφο του Αγίου Αθανασίου κοντά στα Πούλιθρα ενώ έξω από αυτά βρίσκονται ερείπια από τείχη του αρχαίου πολιτισμού της Πολίχνης.

Πάσχα στο Λεωνίδιο

Ακολουθώντας μια πολύ δύσκολη οδική πορεία που όμως σε αποζημιώνει και πάλι η φύση με το μεγαλείο της, φτάνουμε στο τελευταίο κεφαλοχώρι της περιοχής τα Πελετά. Γνωστό χωριό για τα εκλεκτά αμπέλια και το κρασί τους που αξίζει να το απολαύσετε εκτιμώντας τη θέα από ψηλά. Η φύση που μεγαλουργεί σε προκαλεί να εξερευνήσεις και τον τέλειο ημικυκλικό κολπίσκο του Φωκιανού που απλώνεται στα πόδια των Πελετών. Θα μαγευτείτε από το λευκό χρώμα των βοτσάλων και το γαλαζοπράσινο της θάλασσας. Άλλα χωριά που θα συναντήσετε στο οροπέδιο των Πελετών είναι η Αμυγδαλιά, η Βλησιδιά και η Κουνουπιά. Κοντά στο χωριό Κουνουπιά βρίσκεται η Μονή της Παναγίας Κουνουπιάς. Η Μονή κτίστηκε τον 10ο αιώνα μ.Χ. πάνω στα θεμέλια αρχαίου ναού. Αξιόλογες εικόνες μεταξύ αυτών είναι και δύο ρώσικες οι οποίες βρίσκονται μέσα στη Μονή αριστερά και δεξιά της ωραίας πύλης. Μεγάλο πανηγύρι πραγματοποιείται κάθε 15 Αυγούστου. Ο οικισμός Μαρί με τη γραφικότητα του λέγεται πως κατοικείται από τον 3ο αιώνα π.Χ. Το χωριό διατηρεί το όνομα του από τον αρχαίο οικισμό που είναι κτισμένος στο λόφο Καστέλια. Η Βλησιδιά είναι χτισμένη μέσα σε ρεματιά και ενδείκνυται για να μεταβεί κάποιος μέσα από τη φύση στο γραφικό χωριό Κοσμάς. Η άλλη διαδρομή από το Λεωνίδιο στον Κοσμά κρύβει επίσης πολλές ομορφιές. Η Μονή Ελώνας που είναι κτισμένη και αφιερωμένη στην Παναγία βρίσκεται κυριολεκτικά πάνω στα βράχια προσελκύοντας συνεχώς ανθρώπους κάθε ηλικίας. Η εικόνα Της Υπεραγίας Θεοτόκου η οποία φυλάσσεται στο καθολικό της Μονής είναι ζωγραφισμένη από τον Ευαγγελιστή Λουκά ολόκληρη ασημωμένη. Το μοναστήρι κτίστηκε το 1300. Η Μονή γιορτάζει στις 15 και 23 Αυγούστου.

Πριν τον Κοσμά συναντάμε όμορφα χωριά βουτηγμένα στο πράσινο χρώμα με πανύψηλα έλατα. Η Παλαιόχωρα βρίσκεται πολύ κοντά στον Τυρό, σε απόσταση περίπου 9 χλμ στους πρόποδες του Πάρνωνα. Στο μέσο του οροπεδίου της Παλαιόχωρας βρίσκεται από την αρχαιότητα η σπηλαιοκαταβόθρα Δέρσιος. Στο ίδιο σημείο αρχαιολογικές έρευνες ανακάλυψαν θολωτούς Μυκηναϊκούς Τάφους. Ιδιαίτερα τιμάται το καλοκαίρι η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, η οποία αποτελεί ένα βυζαντινό μνημείο με μαρμάρινο παραδοσιακό καμπαναριό. Έξω από την Παλαιόχωρα βρίσκεται το μοναστήρι των Αγίων Ταξιαρχών Μουριάς, το οποίο έκαψε ο Ιμπραήμ το 1834. Στο εσωτερικό του σώζονται αξιόλογες εικόνες όπως η αγιογραφία της Σαμαρείτιδος και η εικόνα του Ταξιάρχη. Συνεχίζοντας, αυτή η διαδρομή μας οδηγεί στο χωριό με τη γραφική πλατεία και τις πετρόκτιστες κρήνες τον Άγιο Βασίλειο. Ο ρόλος αυτού του μικρού οικισμού κατά τη διάρκεια της Κατοχής και του εμφύλιου πολέμου ήταν σημαντικός. Ιστορικά η ευρύτερη περιοχή ανήκε στην αρχαία Γλυππία, λείψανα της οποίας ελάχιστα σώζονται τη σημερινή εποχή. Πάνω στα ερείπια του αρχαίου κάστρου της Γλυππίας δίπλα από τον πανύψηλο μεσαιωνικό πύργο είναι κτισμένη η Μονή Παλαιοπαναγίας Γλυππίας. Η Μονή εγκαταλείφτηκε το 1834. Η ερειπωμένη Μονή στέκεται όρθια κατά τη διάρκεια του χρόνου, αφήνοντας λιγοστά ερείπια αρχαίου κάστρου ολόγυρά της για να θυμίζουν πως εκεί κάποτε υπήρξε η αρχαία πόλη της Γλυππίας, όπως αναφέρει και ο ιστορικός Πολύβιος. Αξίζει να αναφέρουμε ότι στον επαρχιακό δρόμο Λεωνιδίου - Κοσμά λειτουργεί από το 2014 ένας πολυχώρος πολιτισμού με το όνομα «Φάμπρικα Πολιτισμού». Το κέντρο λειτουργεί με σκοπό την προβολής της Αγροτικής Ιστορίας και των Δρόμων της Θάλασσας στην Ανατολική Πελοπόννησο. Επίσης, στο χώρο διεξάγονται διάφορες εκδηλώσεις όπως το Φεστιβάλ αναρρίχησης, το οποίο πραγματοποιείται για 3η συνεχή χρονιά υπό την αιγίδα της περιφέρειας Πελοποννήσου και του Δήμου Νότιας Κυνουρίας. Η αναρρίχηση πάνω στους επιβλητικούς κοκκινόβραχους, με πάνω από 1400 διαδρομές διαφορετικής δυσκολίας αλλά και η δυνατότητα διάνοιξης νέων διαδρομών, καθιστούν το Λεωνίδιο ως τον καλύτερο προορισμό αναρρίχησης. Φέτος το φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε στις αρχές του Νοεμβρίου με μεγάλη επιτυχία. 

Κοσμάς Αρκαδίας

Κοσμάς Αρκαδίας, σαν σε όνειρο διαβαίνοντας μια μαγεμένη διαδρομή από θεόρατους βράχους, γεφυράκια και πλούσια βλάστηση που οφείλεται στην εύφορη κοιλάδα του Δαφνώνα οδηγούμαστε στο χωριό με τα 7 θεόρατα πλατάνια που σκεπάζουν την κεντρική πλατεία και που χρονολογούνται από το 1883. Ο λόγος για το χωριό Κοσμάς που έχει να πει πολλά με την μακραίωνη ιστορία του. Από αρχαιολογικά ευρήματα και πηγές αρχαίων ιστορικών αναφέρεται ως η αρχαία πόλη με το όνομα Σελινούς. Η αρχαιολογική σκαπάνη ανακάλυψε αγαλματίδια αρχαϊκής εποχής αφιερωμένα στο Απόλλωνα Μαλεάτη που φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών. Στο λόφο του Προφήτη Ηλία υπήρχε ναός αφιερωμένος στον ίδιο θεό. 

Γενναίοι πολεμιστές οι Κοσμίτες, έλαβαν μέρος στην Επανάσταση του 1821, δίνοντας ηρωική μάχη για την απελευθέρωση του έθνους πληρώνοντας το τίμημα με σκληρό τρόπο από τους Τούρκους. Ο Κοσμίτης Δημογέροντας Γιαννάκης Ασημάκης μαζί με άλλους προεστούς του Μοριά, θανατώθηκε στις φυλακές της Τρίπολης πριν την έναρξη της Επανάσταση του 1821. Σε νικηφόρα μάχη του 1943 που δόθηκε κατά των Ιταλών, έξω από το χωριό έλαβαν μέρος Κοσμίτες και άλλοι κάτοικοι γειτονικών χωριών με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο Ιταλός διοικητής Φεστούτσιο. Μετά από αυτή τη μάχη οι κατακτητές έκαψαν όλο το χωριό, αφήνοντας το στην άσχημη μοίρα της εγκατάλειψης και της λεηλασίας. Ιστορικά αναφέρεται ως πολύ παλιό το Μοναστήρι του Άη Γιώργη του Δρομέα που είναι λίγο πιο έξω από το χωριό, στο δρόμο προς το Παλαιοχώρι. Αναφέρεται ως Άγιος Κοσμάς και λέγεται ότι υπαγόταν στα χωριά Ολυμπία ή Ολυμποχώρια που τότε αυτά ήταν τα χωριά του Γλυπία ή Σελινούντα. Το έργο αναπτυξιακής υποδομής που αφορά την διάνοιξη του δρόμου Λεωνίδιο - Κοσμά - Σκάλα Λακωνίας, αποτέλεσε σημαντικό γεγονός για όλους τους Κοσμίτες. Ξεκίνησε το Μάρτιο του 1951 και τελείωσε μετά από 100 ημέρες, ακριβώς την ημέρα εορτής των πολιούχων του χωριού, Αγίους Αναργύρους. Γι' αυτό και ονομάζεται «Δρόμος των 100 ημερών». Στην πλατεία του χωριού εικάζεται πως κάποιος βοσκός βρήκε σε κοντινή πηγή ένα εικόνισμα των Αγίων Αναργύρων. Προς τιμήν αυτού του εικονίσματος χτίστηκε η εκκλησία το 1884. Το εικόνισμα των Αγίων είναι γεμάτο από χρυσαφικά και τάματα. Στον Κοσμά θα συναντήσετε ακόμα πολλά ξωκλήσια, όπως το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, του Αγίου Γεωργίου, της Αγίας Μαρίνας, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου και του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου.  

Στα 1150 μέτρα υψόμετρο, με απίστευτη θέα και τοπία ο Κοσμάς έχει πολλά να προσφέρει. Περιπλανηθείτε στα δρομάκια του, χαλαρώστε στις πέτρινες παραδοσιακές βρύσες, με την ονομασία Λιοντάρια, πίνοντας το δροσερό νεράκι τους και επειδή όπως είναι φυσικό θα σας ανοίξει η όρεξη επισκεφτείτε για φαγητό τις ταβέρνες της πλατείας. Ντόπιες παραδοσιακές λιχουδιές όπως τα ντόπια λουκάνικα και το παραδοσιακό γαλακτομπούρεκο θα σας εντυπωσιάσουν. Το χωριό διαθέτει Λαογραφικό Μουσείο το οποίο εκθέτει μνήμες από τα παραδοσιακά επαγγέλματα των ντόπιων, από την τέχνη των Γιωργατζάδων ή των Κτενάδων (οι κατασκευαστές κτενιών για αργαλειούς). Επίσης εκθέτονται έργα ξυλογλυπτικής, κεραμικής, υφαντικής και κεντητικής τέχνης, ιστορικά έγγραφα και αρχαιολογικά ευρήματα.Η Βιβλιοθήκη του Κοσμά είναι αρκετά πλούσια με 3500 τόμους βιβλία, περιοδικά και άλλες εκδόσεις. Εγκαινιάστηκε το 1954 και από το 1991 λειτουργεί και ως Πινακοθήκη, αφού στη συλλογή της εκθέτονται έργα Ελλήνων Ζωγράφων που μέσα από τη δουλειά τους παρουσιάζουν την ομορφιά της περιοχής. Η βιβλιοθήκη στεγάζεται στο σχολείο του χωριού.Περιηγηθείτε στο ελατόδασος που βρίσκεται η Περδικόβρυση στο δρόμο προς Πλατανάκι και Άγιο Βασίλειο. Πιείτε και δροσιστείτε από την πηγή της κι ύστερα περιπλανηθείτε στο άλλο ακόμα πιο όμορφο δάσος του Κοσμά, αυτό των καστανιών. Επισκεφτείτε και το Πλατανάκι και στην όμορφη πλατεία του αφεθείτε με το βλέμμα σας στη μαγεία που προσφέρει το οροπέδιο της Γλυππίας. Στη πλατεία του χωριού βρίσκεται και η προτομή του μεγάλου Μακεδονομάχου ήρωα Καπετάν Φούφα που πάλεψε το 1907 για την απελευθέρωση της Πτολεμαΐδας από τους Βούλγαρους. Την μνήμη του τιμούν με περηφάνια στην ιδιαίτερη πατρίδα του το Πλατανάκι. Το πραγματικό όνομα του ήρωα ήταν Ζαχαρίας Ανδρούτσος ή Παπαδάς.

Πηγή: https://enastron.webnode.gr/ena-taxidi-stin-kynoyria-v-meros/

Ένα ταξίδι στη μαγευτική Κυνουρία και τα ιστορικά χωριά της (Α' μέρος)

Γράφει η Γιώτα Χριστοφόρου:

Εκεί, λίγο πριν από την αρχή της πεδιάδας της Θυρέας, βρίσκεται ένα χωριό που η ονομασία του περιέχει δύο συνθετικά. Τα Δολιανά χωρίζονται σε Άνω και Κάτω Δολιανά και εμείς την παρούσα στιγμή αναφερόμαστε στα Κάτω Δολιανά μιας και συνεχίζουμε τη διαδρομή μας, προς τη Νότια Κυνουρία. Ωστόσο θα αναφερθούμε στις ομορφιές και των δύο χωριών. Ζωγραφισμένο σαν πίνακας καλλιτέχνη, τα Άνω Δολιανά βρίσκονται σε υψόμετρο 1050 μ., προκαλώντας τον επισκέπτη, να ακολουθήσει τη μαγεία της φύσης, να αφεθεί στο χάδι του μελαγχολικού ανέμου της, να θαυμάσει και να εισπράξει όλα όσα μόνο εκείνη απλόχερα προσφέρει. Το χωριό αναβαθμίζεται συνεχώς προσφέροντας στον επισκέπτη, κατάλληλες τουριστικές υποδομές. 
Από εδώ περνάει το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4. Ξύλινες κατασκευές για τους περιπατητές έχουν κατασκευαστεί από το Δήμο τα τελευταία χρόνια. Το παλιό Δημοτικό σχολείο έχει ανακαινισθεί και λειτουργεί ως παραδοσιακός ξενώνας ενώ λίγο πιο ψηλά βρίσκεται το πρότυπο Δασικό χωριό. Το αρχαίο λατομείο, φημισμένο για τα μάρμαρα Δολιανών, γνωστά από την αρχαιότητα, βρίσκεται λίγο πιο έξω από το χωριό. Με μάρμαρα Δολιανών κατασκευάστηκε ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα, και ο ναός της Αλέας Αθηνάς στην Τεγέα. Τα Δολιανά τιμούν τη μάχη των Ελλήνων κατά των Τούρκων στον αγώνα για την απελευθέρωση του 1821 στην ονομαστή Μάχη των Δολιανών. Το Μάιο του 2015, εγκαινιάσθηκε το Ιστορικό και Εθνογραφικό Μουσείο των Δολιανών. Το Μουσείο στεγάζεται στην οικία Χριστοφίλη ή αλλιώς και «Το ταμπούρι του Νικηταρά», λόγω ότι και εδώ ταμπουρώθηκαν οι Έλληνες αγωνιστές για να προστατευτούν από τους εχθρούς. Είναι ανοικτό για το κοινό κάθε Σάββατο και Κυριακή και ο πρώτος όροφος αναφέρεται στην ιστορική μάχη και στον Άγιο Γεώργιο ενώ ο επάνω όροφος στα λαογραφικά ήθη και έθιμα του χωριού. Το χωριό Κάτω Δολιανά είναι χτισμένο πάνω από τον ποταμό Τάνο. Οι κάτοικοι του έχουν προστάτη τον Άγιο Γεώργιο και κάθε φορά που εκείνοι μετακινούνταν λόγω δύσκολων καιρικών φαινομένων από τα Κάτω Δολιανά στα Άνω Δολιανά και το αντίθετο ανάλογα με την εποχή η εικόνα του Άγιου ήταν πάντα μαζί τους. Βέβαια το φαινόμενο της μετακίνησης τα τελευταία χρόνια έχει σχεδόν σταματήσει και οι κάτοικοι μένουν σε ένα μέρος. Από τα Κάτω Δολιανά υπάρχει πρόσβαση και στους καταρράκτες της Λεπίδας.

Οδεύοντας προς τη θάλασσα συναντάμε ένα Άστρο, που κάθεται πάνω στο λόφο, αγναντεύοντας το γαλάζιο χρώμα της θάλασσας και την απέραντη πράσινη πεδιάδα. Το Άστρος Κυνουρίας βρίσκεται νοτιοανατολικά της Αρκαδίας, μέσα σε μια κατάφυτη εύφορη πεδιάδα. Το κάστρο του λόφου ονομάστηκε Castello Della Estella και κτίστηκε το 1256 μ.Χ., από τον Γουλιέλμο Βιλλεαρδουίνο. Καθώς βρισκόταν σε στρατηγικής σημασίας θέση απώθησε πολλούς εχθρούς και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 και την καταστροφική επέλαση του Ιμπραήμ. 

Κάστρο Παράλιου Άστρους

Στο Άστρος πραγματοποιήθηκε το 1823 η Β' Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων. Το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης, ιδρύθηκε το 1895 και στεγάζεται στο κτίριο της σχολής Καρυτσιώτη, ενώ η αρχιτεκτονική του το καθιστά κτίριο παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Στους χώρους του μουσείου τα εκθέματα προέρχονται κυρίως από την έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού, από ευρήματα από αρχαιολογικούς χώρους της γύρω περιοχής καθώς και πολύτιμα κειμήλια από τη Μονή Λουκούς. Βορειοανατολικά στη θέση Κότρωνα υπάρχει υπαίθριο θέατρο πολύ καλής ακουστικής. Εκεί βρίσκεται ένας παλιός τετράγωνος πύργος ύψους 7 μέτρων στον οποίο από το 1893 λειτουργούσε ο φάρος. Τα τελευταία χρόνια ο φάρος μεταφέρθηκε πάνω στο λόφο του βιότοπου του Παράλιου Άστρους. Κοντά του διακρίνεται η εκκλησία του Προφήτη Ηλία και γύρω του πολλά πεύκα. Εδώ το 1821 αποβιβάστηκε ο Δημήτριος Υψηλάντης. Κάτω από το φάρο βρίσκεται η σπηλιά της Μπουμπουλίνας μέσα στην οποία υπάρχει σήραγγα που γινόταν η μεταφορά σε πολεμοφόδια και τρόφιμα για τους πολεμιστές πάνω στο κάστρο. Η πρωτοβουλία μαθητών και καθηγητών Ε.Π.Α.Λ. οδήγησε στη δημιουργία του Λαογραφικού Μουσείου Άστρους. Αντικείμενα που με την παρουσία τους μεταφέρουν τον επισκέπτη στην εικόνα της απλής καθημερινής ζωής των ντόπιων, του επαγγέλματος και της καθημερινής δραστηριότητας τους. Το επάγγελμα του τσαγκάρη, του αμπελουργού, του γανωματή, των κεντημένων υφαντών στον αργαλειό και πολλά άλλα που αξίζει να προβληθούν και να τα γνωρίσει ο επισκέπτης. Εδώ θα δείτε και το φωτογραφικό κουτί με το ξύλινο τρίποδο που κάποτε στεκόταν αγέρωχο στο καφενείο του χωριού και περίμενε το φωτογράφο του τόπου.
Πολύ κοντά στο Άστρος Κυνουρίας, στο όμορφο Κορακοβούνι σας προτείνω να επισκεφτείτε το Μουσείο Ελιάς που ιδρύθηκε τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για ιδιωτική πρωτοβουλία του κ. Ε. Πετρόπουλου. Στην έκθεση θα δείτε τα μηχανήματα που χρησιμοποιούσαν κάποτε οι εργάτες για την παραγωγή του λαδιού, τα κοφίνια και τα εργαλεία τους και γενικότερα τις παλαιότερες μεθόδους παραγωγής ελαιόλαδου. Συμπληρώνοντας την όμορφη εικόνα του τόπου, θα αναφερθούμε στις καθαρές παραλίες άλλες πολυσύχναστες κι άλλες πιο ερημικές, με βότσαλα και άμμο , όπως το Ξηροπήγαδο, το Χερονήσι, ο Ατσίγγανος, ο Ανάβαλος και το Κρυονέρι, αλλά και στα υπέροχα τοπικά προϊόντα όπως γλυκό κεράσι, ελιές, παξιμάδι, χειροποίητα ζυμαρικά, κάπαρη, ρίγανη και κάστανα.
Ταξιδεύοντας κατά μήκος των δαντελωτών ακτών της Βόρειας Κυνουρίας η απόλυτη ομορφιά της φύσης κατακλύζει τον επισκέπτη. Ο δρόμος χωρίζει γοητευτικά τα βουνά από τη θάλασσα. Το χωριό που συναντάμε λέγεται Αρκαδικό Χωριό και αποτελεί δημιουργία κατοικιών του απόδημου Ελληνισμού. Ο στόχος υλοποίησης αυτών των κατοικιών αναδεικνύει την πολιτιστική ταυτότητα του Ελλαδικού χώρου στους νέους που ζουν και μεγαλώνουν στο Εξωτερικό και την επανασύνδεση των Ομογενών Αρκάδων με τον τόπο καταγωγής τους. Η μικρή χερσόνησος που φιλοξενεί το χωριό είναι στη θέση Μικρή Ρεποντίνα και βρίσκεται μετά τον Άγιο Ανδρέα (αναφερθήκαμε στο προηγούμενο κείμενο). Τα σπίτια του χωριού είναι πανέμορφα, η θέα μαγευτική με την οροσειρά του Πάρνωνα στα δυτικά, η θάλασσα προκλητική να κρύβει θησαυρούς για τους λάτρεις του βυθού. Η μαγεία ενός σπηλαίου αναδύεται σε βάθος 20 μ. δυτικά, 18 μ. μήκος και πλάτος 60 μ. αφήνοντας έκπληκτο όποιον το αντικρίζει. Μικροί και μεγάλοι σταλακτίτες φιλοξενούνται στο σπήλαιο εδώ και χιλιάδες χρόνια πριν και το πιο εκπληκτικό είναι η απεριόριστη ορατότητά του. Το βαθύτερο σημείο του φτάνει τα 60 μ. και το ρηχότερο τα 20 μ. 
Κατά μήκος των ακτών του Αργολικού κόλπου ξεπροβάλει η κωμόπολη Κρυονέρι, που δικαίως έχει αυτή την ονομασία. Τα νερά της Στεριάς έδωσαν το όνομά τους στον μικρό αυτό οικισμό, ο οποίος διαθέτει μια πανέμορφη παραλία ιδανική για μπάνιο και ξεκούραση. Πρόκειται για οργανωμένη παραλία με λουόμενους κάθε ηλικίας να την κατακλύζει. Μία από τις πηγές της στεριάς υδροδοτεί και την αντικριστή γειτονιά των Σπετσών. Για τη διαμονή σας διαθέτει ενοικιαζόμενα δωμάτια και χώρους εστίασης. Για τους extreme περιηγητές το υποθαλάσσιο σπήλαιο αναζητά πιστούς υποστηρικτές.

Αρκαδικό Χωριό

«Τον Τσάκωνα μαθέ μηδέ τρικυμία τον ορίζει μηδέ Τούρκου το σπαθί» Ναύαρχος Μιαούλης 

Και το ταξίδι στο Δήμο της Νότιας Κυνουρίας ξεκινά από τον Τυρό. Ιστορικά στοιχεία σπουδαίων περιηγητών, αναφέρουν τον Τυρό ως εμπορικό λιμάνι με ιδιαίτερη ναυτική παράδοση 2500 ετών. Ο Τυρός κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια. Σημαντικές μαρτυρίες μας οδηγούν στην λατρευτική θεότητα του Απόλλωνα Τυρίτου. Η αρχαία κώμη βρισκόταν στα ερείπια του κάστρου της Λυγαριάς ενώ τα ίχνη καραβοδεσίας μαρτυρούν την ύπαρξη του αρχαίου λιμένα. Ορισμένα αξιόλογα ευρήματα μαρτυρούν την ύπαρξη του ιερού του Απόλλωνα ενός από τα πιο σημαντικά ιερά της αρχαιότητας. Στη θέση του είναι χτισμένο το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Η περιοχή συνδέεται αδιάρρηκτα με το οροπέδιο της Παλαιόχωρας και το κάστρο του Οριώντα που ήταν σημαντικό για τη φύλαξη οδών που οδηγούσαν στις Αργολικές και Τεγεατικές πεδιάδες. Επίσης σύνδεε τον οικισμό με το αρχαίο μονοπάτι Πρέγασος που οδηγούσε στο οροπέδιο. Ο Τυρός ήταν οικισμός τον οποίο διεκδικούσαν και οι Αργείοι και οι Σπαρτιάτες. Ωστόσο η Νότια Κυνουρία βρισκόταν υπό την επιρροή των Λακεδαιμονίων παρά την προσπάθεια των Αργείων για να την κατακτήσουν. Οι σημαντικότεροι αρχαίοι οικισμοί στην Νότια Κυνουρία ήταν οι Πρασιές, ο Τυρός, η Πολίχνη, η Γλυπία και το Μάριο. 

Η ταύτιση της πόλης του Τυρού της Λακωνικής και του Τυρού της αρχαίας Φοινίκης στο σημερινό Λίβανο προέρχεται από τα προϊόντα ανταλλαγής πρώτης ύλης μεταξύ των δύο πόλεων. Οι Φοίνικες που ασχολούνταν με το εμπόριο έχτισαν στον Τυρό εμπορικό λιμάνι για να μπορούν να μεταφέρουν από τα τεράστια έκτασης εδάφη βελανιδιάς την ξυλεία με αντάλλαγμα την πολύτιμη πορφύρα (χρωστική ουσία η οποία σε συνδυασμό με ένα συγκεκριμένο όστρακο απέδιδε το πορφυρό κόκκινο χρώμα της εξουσίας). Η ναυτική παράδοση όμως συνεχίστηκε και κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, με τη μεταφορά προϊόντων από τον Τυρό σε πολλά άλλα μακρινά μέρη όπως τη Μεσόγειο και τη Μαύρη θάλασσα. Τα νεώτερα χρόνια το εμπόριο της αλιείας και του τεχνίτη έδωσαν ξακουστό όνομα στον Τυρό. Τα νεώτερα χρόνια όλο και περισσότεροι κάτοικοι συνεχίζουν την ναυτική παράδοση του τόπου. Ο συνδυασμός του βουνού και της θάλασσας, οι πεντακάθαρες ακτές, και οι αναβαθμισμένες τουριστικές υποδομές είναι σε θέση να ικανοποιήσουν και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη.

Οι παραλίες του καθεμιά και ξεχωριστή. Η βραβευμένη παραλία της Λυγαριάς έχει φυσικό σύνορο με την παραλία του Τυρού τους ανεμόμυλους. Η παραλία Τυρού εκτείνεται σε μήκος 2 χλμ και αποτελεί τουριστικό θέρετρο. Πολύ κοντά βρίσκεται η παραλία Τηγάνι που φιλοξενεί και την σπηλιά των «ερωτευμένων», την οποία μπορεί κάποιος να επισκεφτεί με βάρκα. Στο Ζαρίτσι μεγάλο πανηγύρι διοργανώνεται κάθε χρόνο στις 9 Μαΐου για τον προστάτη του οικισμού τον Άγιο Χριστόφορο. Εδώ θα βρείτε και οργανωμένο κάμπινγκ καθώς και ταβερνάκια με εκλεκτούς μεζέδες. Πιο κάτω η παραλία του Τσέρφου με τα πεντακάθαρα νερά. Στο Ελληνικό Τυρού Τσέρφο σώζονται ερείπια αρχαίου οχυρού το οποίο χρησιμοποιούσαν οι Σπαρτιάτες ως φυσικό σύνορο με τους Αργείους.

Σπηλιά των Ερωτευμένων

Τα Σαπουνακέΐκα είναι οικισμός του Τυρού χτισμένος αμφιθεατρικά στη πλαγιά του λόφου. Οι ντόπιοι μιλούν για τη σπηλιά του Μεγαλόσωμου Τσάκωνα, ότι βρίσκεται στη περιοχή «Φούρνος» στη θέση Πρέγασος. Κοντά στον Τυρό βρίσκεται και το Μετόχι της Μονής Αγίου Νικολάου Καρυάς ο οποίος είναι αφιερωμένος στο ναό του Αγίου Γεωργίου. Ο Τυρός αποτελούσε για τη Μονή Καρυάς τον κοντινότερο ακμαίο οικισμό ο οποίος βρισκόταν απέναντι από την Παλαιόχωρα. Ο Ναός του Αγίου Νικολάου Καρυάς ιδρύθηκε το 1622 και βρίσκεται κοντά στη Μονή Ορθοκωστάς στο δρόμο προς τον Πραστό. Χτισμένη σε υψόμετρο 870μ. στέκεται επιβλητική ανάμεσα σε δύο υψώματα , το μεσαιωνικό κάστρο του Ωριόντα και της Παλαιόχωρας. Ιδανική εποχή για να επισκεφτείτε τον Τυρό είναι εκτός από το καλοκαίρι και η άνοιξη. Εκεί που ο συνδυασμός της μυροβόλου άνοιξης με την κατανυκτική ατμόσφαιρα της Μεγάλης εβδομάδας ισορροπεί την μοναδικότητα της φύσης. Εδώ το Πάσχα ακολουθεί τους κατανυκτικούς ρυθμούς που ορίζει η θρησκεία μας αλλά και τα ήθη και έθιμα του τόπου. Την ημέρα Της Μεγάλης Παρασκευής τα ψαροκάικα και τα σκάφη των επισκεπτών συνοδεύουν τον Επιτάφιο με ευλάβεια. Το Μεγάλο Σάββατο τα κεριά φωτίζουν και καίνε ευλαβικά γύρω από τη θάλασσα για τις ψυχούλες όλων όσων έφυγαν από τη ζωή, ενώ το βράδυ τα πυροτεχνήματα βομβαρδίζουν τον ουρανό.

Αφήστε τη ματιά να σας ταξιδέψει μέχρι τα χωριά Μέλανα και Πραματευτής. Το χωριό Πέρα Μέλανα κτισμένο αμφιθεατρικά στην πλαγιά του Πάρνωνα διατηρεί σε μεγάλο βαθμό την τσακώνικη παράδοση. Τα σπίτια είναι κτισμένα με την τοπική αρχιτεκτονική και οι κάτοικοι μιλούν την τσακώνικη διάλεκτο. Στο χωριό μπορείτε να επισκεφτείτε το λαογραφικό μουσείο και να δοκιμάσετε τις τοπικές σπεσιαλιτέ όπως παστές σαρδέλες, δίπλες και μέλι , καθώς και να αγοράσετε τα περίφημα τσακώνικα υφαντά ταγάρια. Τον Αύγουστο θα έχετε την τιμή να παρευρεθείτε στο μεγάλο πανηγύρι του χωριού για Την Παναγία στις 15 Αυγούστου καθώς και στη γιορτή μελιού που γίνεται πάλι τέτοια εποχή. Η παραλία Κίσσακας με τα θεόρατα κυπαρίσσια συμπληρώνουν το όμορφο τοπίο. Πολύ κοντά στα Πέρα Μέλανα, πάνω στο λόφο στέκεται αγέρωχο το μικρό ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία και δίπλα του σώζονται ερείπια του αρχαίου ιερού του Απόλλωνα Τυρίτα. Αξίζει να σημειώσουμε τη σημαντική δράση του συλλόγου, ο οποίος με πλήθος δραστηριότητες αναδεικνύει τον πλούτο της πολιτιστικής και λαογραφικής παράδοσης του τόπου. Η παραλία Λιβάδι απλώνεται λίγο πιο κάτω από τον μικρό οικισμό. 

Το δημοτικό διαμέρισμα της Πραγματευτής κατοικήθηκε πριν από 350 έτη και βρίσκεται βορειοανατολικά του Λεωνιδίου. Αποτελείται από δύο ψαράδικους οικισμούς , το Λειβάδι και τη Σαμπατική που μπορεί να σημαίνει «Σαν πας εκεί» ή να έχει πάρει το όνομα της από το ακρωτήριο Σαβατικό. Κατάλευκα νησιώτικου χαρακτήρα σπιτάκια συνθέτουν το τυπικό Τσακωνοχώρι καθώς επίσης και η εκκλησία του χωριού που είναι αφιερωμένη στους Ταξιάρχες. 

Πηγή: https://enastron.webnode.gr/ena-taxidi-stin-kynoyria/

Η απόγνωση είναι ένα συναίσθημα που σε οδηγεί σε κατάθλιψη

Γράφει ο Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής Γιάννης Ξηντάρας* 

Συχνά οι άνθρωποι, μετά από προβλήματα και στενοχώριες οδηγούμαστε στην απόγνωση, σε αυτό στο δυσάρεστο συναίσθημα που θεωρούμε πως η ζωή μας βρίσκεται σε ένα αδιέξοδο και δεν υπάρχει κάποια ευκαιρία καλύτερης ζωής. Επιπλέον, πολλές φορές καταβαλλόμαστε από μελαγχολία και φόβο…

Οι κύριες αιτίες που μπορεί κάποιος να οδηγηθεί στην απόγνωση αφορούν προβλήματα στην οικογένεια, ή προβλήματα στην σχέση ή οικονομικά άγχη. Το άτομο καταβάλλεται από αρνητικές σκέψεις και συχνά τον οδηγούν σε μία κοινωνική απομόνωση. Θεωρεί πως τίποτα δεν του πάει καλά, δυσκολεύεται να βρει λύσεις και να αντιμετωπίσει τις καταστάσεις, αισθάνεται πως είναι βάρος για την οικογένεια του, την σχέση του και τους φίλους του, με αποτέλεσμα να οδηγείται σε συμπεριφορές επικίνδυνες για την ψυχική και σωματική του υγεία.

Μερικές κινήσεις, ξεκινώντας από απλά καθημερινά πράγματα, που μπορεί να κάνει κάποιος όταν φτάνει στην απόγνωση είναι τα εξής:

1). Να πάει μία βόλτα στην φύση. Είτε βρεθεί στη θάλασσα είτε στο βουνό, η εικόνα της ομορφιάς της φύσης θα τον γαληνέψει. Θα τον ηρεμήσει και θα ελαττωθεί κάθε αρνητική σκέψη. Έστω για λίγο, το άτομο ίσως ξεχαστεί από όσα τον προβληματίζουν.

2). Να πάρει μία απόσταση –‘’κερδίζοντας λίγο χρόνο’’- από αυτά που τον προβληματίζουν και τον μελαγχολούν. Κάθε φορά που θα κάνει άσχημες σκέψεις, να προσπαθεί να σκεφτεί κάτι άλλο ευχάριστο και θετικό (πχ μία όμορφη εικόνα από τη ζωή του ή κάποιο όνειρο του) ή  να ασχοληθεί με κάποιο χόμπι. Η αποστασιοποίηση του μυαλού από τα προβλήματα βοηθάει στο να σκεφτεί κανείς ψύχραιμα, να κατανοήσει το μέγεθος του προβλήματος και να είναι αποτελεσματικός.

3). Η επαφή με τους φίλους και τους συγγενείς αποτελεί μεγάλη βοήθεια. Δεν είναι ντροπή, να τους μιλήσετε και να τους εξηγήσετε πως είστε και τι νιώθετε, αντιθέτως μάλιστα. Το σίγουρο είναι ότι θα νιώσετε πιο ανακουφισμένος και θα σας κάνει να είστε καλυτέρα. Αν πάλι δυσκολεύεστε  να ανοιχτείτε σε άτομα που σας γνωρίζουν, μπορείτε να απευθυνθείτε σε κάποιο ειδικό, που θα σας συμβουλέψει πώς να δείτε τις καταστάσεις πιο αισιόδοξα.

* Ο Γιάννης Ξηντάρας είναι Ψυχολόγος στο Περιστέρι, απόφοιτος Πανεπιστημίου Αθηνών και Strathclyde University. Μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων και της Ελληνικής Προσωποκεντρικής και Βιωματικής Εταιρείας, επιστημονικός υπεύθυνος στο Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης «Επαφή».

Αναβάλουμε την ζωή μας περιμένοντας... Τι περιμένεις;

ΘΕΜΑΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

Γράφει ο Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής 

Γιάννης Ξηντάρας *

(xidaras.gr)

Οι άνθρωποι δεν είμαστε ποτέ ευχαριστημένοι μ' αυτό που έχουμε... Κι όλο προσπαθούμε να αποκτήσουμε κάτι περισσότερο... Μέχρι τότε, μέχρι να νοιώσουμε “πλήρεις” περιμένουμε... Τι περιμένουμε; Να έχουμε περισσότερα χρήματα, περισσότερο χρόνο, περισσότερη εμπειρία, περισσότερη ευτυχία... Αναβάλουμε την ζωή μας περιμένοντας...

 Όμως η ζωή δεν μπορεί να περιμένει εμάς. Η ζωή προχωράει εμπρός... Ακάθεκτη, ασταμάτητη, συνεπής στο βιολογικό της ρολόι, συνεχίζει... Η ζωή προχωράει εμπρός... Η ζωή δεν κάνει στάσεις, δεν δίνει παρατάσεις, δεν κάθεται... Ο χρόνος της ζωής μας προχωράει - αν θα πάμε μαζί του είναι δική μας υπόθεση... Η δική μας ευκαιρία να ζήσουμε!

 Ας μην αναβάλουμε λοιπόν, για αύριο, αυτό που μπορούμε να κάνουμε σήμερα. Ας ζήσουμε σήμερα, την κάθε μέρα, ας αδράξουμε το μεδούλι της, ας βαδίζουμε “στα χνάρια των χαμένων ποιητών”... Ας βρούμε το νόημα, ο καθένας το δικό του νόημα, τα δικά μας νοήματα, με όσα και όσους συνδεόμαστε, τις σχέσεις μας, την εργασία, τους φίλους, ένα νόημα για την πολύτιμη ρουτίνα της καθημερινότητας μας...

Διαφορετικά η ζωή είναι σαν να μπαίνει σε μία παρένθεση... Μία παρένθεση και μέσα της τρεις τελείες(...). Αναμονή...

Η ζωή μας σε τρεις τελείες: Τίποτα δεν ξεκινάει και τίποτα δεν τελειώνει, γι' αυτό ποτέ δεν είμαστε ευχαριστημένοι, δεν καταφέρνουμε να νοιώσουμε επαρκείς, δεν μπορούμε να ευχαριστηθούμε τα πράγματα, τους ανθρώπους , την φύση... Αναμένουμε την πληρότητα, τη βελτίωση, “κάτι καλύτερο”, “ κάτι περισσότερο”, με κίνδυνο αυτό να μην έρθει ποτέ... Ανηδονία, έλλειψη ευχαρίστησης, προπομπός μίας ζωής μέσα στην κατά-θλίψη...

Η ζωή μας, η ζωή όλων μας, είναι μία και μοναδική. Το παρόν σημείωμα είναι ένα προσκλητήριο για να τη ζήσουμε, χωρίς εκπτώσεις, χωρίς ναι μεν..., χωρίς φόβο αλλά με πάθος... Ένα προσκλητήριο να μην την θυσιάσουμε στο βωμό του lifestyle, στις επιταγές ενός “ανήθικου” καταναλωτισμού, οπού τίποτα δεν είναι αρκετό, πάντα πρέπει να έχουμε  κι άλλο, πιο πολύ, πιο καλό... για να νοιώσουμε καλά, καλύτερα, άριστα.

Μην περιμένετε. Η ζωή είναι άριστη από μόνη της. Αρκεί να την σφυχταγκαλιάσουμε και να ζήσουμε το κάθε λεπτό! Ζήστε το κάθε λεπτό, την κάθε ώρα, την κάθε μέρα: Ζήστε με πάθος για την ίδια την ζωή!

                             __________

(*) Ο Γιάννης Ξηντάρας είναι Ψυχολόγος στο Περιστέρι, απόφοιτος Πανεπιστημίου Αθηνών και Strathclyde University. Μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων και της Ελληνικής Προσωποκεντρικής και Βιωματικής Εταιρείας, επιστημονικός υπεύθυνος στο Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης «Επαφή».

Ο Πέδρο Ολάγια συζητά για τη Δημοκρατία, το «γήρας», το χθες και το σήμερα

  Συνεντεύξεις     

Pedro Olalla: Σύντομος Διάλογος με έναν Ισπανό Πρεσβευτή του Ελληνισμού

γράφει ο  Σέργιος Μοσχονάς
-03/10/2018

Ο Πέδρο Ολάγια (Pedro Olalla González de la Vega) γεννήθηκε το 1966 στο Οβιέδο της Ισπανίας – κοντά στο «μονοπάτι» που οδηγεί στο Σαντιάγο της Κομποστέλλα. Σπούδασε φιλολογία κι ασχολήθηκε με τη συγγραφή, τη μετάφραση, τη διδασκαλία, την τέχνη της φωτογραφίας και, τα τελευταία χρόνια, με τη σκηνοθεσία και την παραγωγή ταινιών. Μετοίκησε στην Αθήνα το 1994.

Πρωτογνώρισα τον Ολάγια, τον Πέδρο, πριν αρκετά χρόνια όταν παρακολούθησα τα σεμινάριά του στο Φροντιστήριο Ιστορικών Επιστημών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών τα οποία αφορούσαν στη Γεωγραφία των Αρχαίων Ελληνικών Μύθων. Αργότερα, ταξιδέψαμε παρέα μέχρι τη Νάουσα, όπου και βρέθηκα βοηθός του στο ντοκιμαντέρ που είχε αναλάβει να δημιουργήσει για το Νυμφαίο της Μίεζας, «τον κήπο του Αριστοτέλη».

Ανάμεσα στο πολυσχιδές έργο του, ο Μυθολογικός Άτλαντας της Ελλάδας– ένα μνημειώδες έργο για τον Ελληνικό Πολιτισμό –, το Νέο Έλληνο-Ισπανικό Λεξικό και ενδιαφέροντα βιβλία όπως Ευδαίμων Αρκαδία και η Ελλάδος Ελάσσων Ιστορία. Ανάμεσα στα οπτικοακουστικά του έργα, μια σειρά ντοκιμαντέρ (ΕΤ1) για τους τόπους των Μύθων, αλλά και μια μεγάλου μήκους ταινία για τον Μανώλη Καλλιγιάννη, με τίτλο «Με τον Καλλιγιάννη. Κινηματογραφικό πορτραίτο». Με τα λόγια του Πέδρο: Φυγάς, φοιτητής, μισθοφόρος, αεροπόρος, ναυπηγός και θαλασσοπόρος, ο Μανώλης Καλλιγιάννης εγκατέλειψε στα 17 του την πατρίδα του τη Λέσβο με το όνειρο να γίνει ζωγράφος και μόνο ζωγράφος […] Το φιλμ «Με τον Καλλιγιάννη» είναι ένα κινηματογραφικό σόλο, μια ενδιαφέρουσα δημιουργική πρόκληση και, το δίχως άλλο, μια ταινία διαφορετική πέρα από το ντοκιμαντέρ και τη μυθοπλασία.

Ποιος είναι, ωστόσο, ο Πέδρο Ολάγια, ο Ισπανός που έχει διανύσει εκατό χιλιάδες χιλιόμετρα στην ελληνική γη κι έχει καταγράψει με τον φακό του και με το μολύβι του την ιστορία των μύθων αυτής της χώρας;

Θέλω να πιστεύω ότι εξακολουθεί να είναι ο ίδιος που ήταν τότε, όταν έκανε αυτά: ένας ελληνιστής που ήθελε να ασχοληθεί με τον ελληνισμό επί τόπου, ένας άνθρωπος που αντιλαμβάνεται τον ουμανισμό ως στρατευμένη στάση ζωής υπέρ του ανθρώπου, ένα βασανισμένο πνεύμα, ένας προσγειωμένος ιδεαλιστής, κάποιος που ακόμα θέλει να αλλάξει τον κόσμο…

Τελευταία, ο Πέδρο Ολάγια επιδίδεται πιο συστηματικά στη συγγραφή δοκιμίων, πάντα με έντονο λογοτεχνικό ύφος. Ένα από αυτά, γραμμένο από την αρχή με τη σκέψη να γίνει και ταινία, απέκτησε πρόσφατα αυτή τη μορφή: «Η μετέωρη Ελλάδα». Μια μεγάλου μήκους ταινία, χωρίς διαλόγους, που «δεν δίνει λόγο» στον πρωταγωνιστή: εκείνος, ένας αφηγητής, ένας περιπατητής, ένας πολίτης, τριγυρίζει την Αθήνα και περιεργάζεται το τοπίο της συλλογιζόμενος. Μια πραγματικά ξεχωριστή εμπειρία η συνεργασία μου με τον Ολάγια: δεν υπήρχε ο «στεγνός» επαγγελματισμός, ούτε τα πολυάριθμα συνεργεία που συνήθως πλαισιώνουν ένα κινηματογραφικό γύρισμα. Ο Ολάγια, μοναχικός δημιουργός την ώρα της καταγραφής των εικόνων, γράφει το σενάριο σε ένα μαύρο τετράδιο το οποίο συμβουλεύεται συχνά, πριν από κάθε πλάνο. Πηγαίνει ανιχνεύοντας το τοπίο, περιεργαζόμενος τον χώρο και στήνει ένα τρίποδο – επίσης μοναχικό, δίχως τη συμβολή άλλων μέσων – με την ψηφιακή κάμερα. Ο Ολάγια προσέχει σχολαστικά τα πάντα, τον συγκινεί η λεπτομέρεια των πραγμάτων. Αναζητά τον ιδανικό καιρό για να πλαισιώσει το σενάριό του. Αναζητά το ίδιο φως για να μπορέσουν να αναμειχθούν οι διάφορες σκηνές μεταξύ τους. Τα πλάνα του Ολάγια έχουν ένα στοιχείο που τον χαρακτηρίζει: τη γωνία. Μια γωνία μέσα από την οποία ο ίδιος εμφανίζεται ή προς την οποία περπατά και στην οποία χάνεται…

Φίλε Πέδρο, πριν έναν περίπου χρόνο, βρεθήκαμε και πάλι «συνταξιδιώτες» στην πόλη μας, την Αθήνα, γυρίζοντας από τόπο σε τόπο και καταγράφοντας με μια κάμερα μια προσωπική σου αναζήτηση σε σχέση με τη Δημοκρατία. Ποιό είναι τελικά το αποτέλεσμα και το συμπέρασμα αυτής της περιδιάβασής σου στον αθηναϊκό χώρο; Ποια η σχέση της γης αυτής με τη Δημοκρατία, τότε και τώρα;

Το «αποτέλεσμα» είναι μια ταινία για τη δεοντολογία της δημοκρατίας, μια όπτικο-ακουστική εκδοχή του ομώνυμου έργου μου «Η μετέωρη Ελλάδα», στο οποίο προσδίδει νέα μορφή και, ευελπιστώ, νέα πνοή. Το «συμπέρασμα» είναι πολυσύνθετο: νομίζω ότι, με αυτή την προσπάθεια αναθεώρησης της δημοκρατίας από τον ίδιο χώρο που κάποτε υπήρξε λίκνο της και που σήμερα εξελίσσεται σε τάφο της, αποκτάμε συνείδηση των πραγματικών αρχών της -ιστορικών και ηθικών-, αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για ένα ριζοσπαστικό όραμα που εξακολουθεί να είναι επαναστατικό, και καταλαβαίνουμε ότι είναι εξ ορισμού ένα εύθραυστο και απαιτητικό σύστημα διακυβέρνησης που βασίζεται στην πολιτική αρετή των πολιτών και που, χωρίς αυτή, στερείται βάσεως.

Μια μεγάλου μήκους ταινία, ένα σχεδόν δίωρο έργο το οποίο γυρίστηκε αποκλειστικά στον αθηναϊκό «μικρόκοσμο». Πόση ήταν η διάρκεια των εργασιών για την αποπεράτωση της ταινίας σου; 

Είναι δύσκολο να το υπολογίσει κανείς, διότι η ταινία «πατάει» σε ένα προηγούμενο έργο, το οποίο είναι αναπόσπαστο κομμάτι αυτής. Πρόκειται, όπως είπα, για την οπτικοακουστική μεταφορά ενός προϋπάρχοντος έργου, που στην ουσία είναι το ίδιο. Για αυτό τα σύνορα θολώνουν.

Από κινηματογραφική άποψη, το βιβλίο «επηρεάζει» πολύ την ταινία –που σαφώς θα ήταν διαφορετική αν δεν υπήρχε αυτό–, αλλά ταυτόχρονα, σε αυτή την περίπτωση, το βιβλίο ήταν ήδη γραμμένο με πολύ κινηματογραφικό τρόπο, πράγμα που βοήθησε στο «σμίξιμο».

Συνολικά, μπορεί να ασχολήθηκα με αυτή την ταινία έναν ολόκληρο χρόνο, αλλά αυτό το καλό έχει το «κινηματογραφικό σόλο», ότι δεν υπάγεται στους ρυθμούς και στις δεσμεύσεις μιας συμβατικής παραγωγής: σου δίνει μεγαλύτερη ελευθερία και σου επιτρέπει να κάνεις «συνταγές γκουρμέ». Θυμάμαι την πρώτη προβολή, την πρεμιέρα της ταινίας σου στην Αθήνα, στην Ελληνοαμερικανική Ένωση. Ήταν μια συγκροτημένη παρουσίαση του έργου σε συνδυασμό με μια συζήτηση στο τέλος κι ένα θερμό χειροκρότημα που τη συνόδευε.

Θα ήθελες να μας αναφέρεις τη δική σου εμπειρία από τη βραδιά εκείνη;

Η εκδήλωση που αναφέρεις ήταν η πρεμιέρα της ελληνικής εκδοχής. Είχαν προηγηθεί κι άλλες εκδηλώσεις στην Ισπανία με την ισπανική βερσιόν, και για αυτό είχα ήδη εικόνα για την ανταπόκριση και τη δυναμική του κοινού απέναντι στο συγκεκριμένο έργο. Υπήρχε όμως μια διαφορά σημαντική: στην περίπτωση της Αθήνας, ήταν επί το πλείστον ένα κοινό Ελλήνων, και η αντίδραση θα μπορούσε να μην είναι η αναμενόμενη. Το θέμα της δεοντολογίας της πολιτικής και της δημοκρατίας μας αφορά όλους, αλλά το γεγονός ότι πραγματεύεται με θέατρο την Αθήνα –αρχαία και σύγχρονη– και με αφορμή την τωρινή κατάσταση θα μπορούσε να προκαλέσει πιο έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις στους Έλληνες. Η έκπληξή μου ήταν ακριβώς αυτή: στις πολλές προβολές με συζήτηση που έχουμε κάνει μέχρι τώρα, η ορθολογική και η συναισθηματική αντίδραση των ξένων (κυρίως Ισπανών) ήταν εξίσου μεγάλη με αυτή των Ελλήνων, για να μην πω μεγαλύτερη!

Ποιες άλλες ευκαιρίες θα υπάρξουν για να απολαύσει κανείς τη «Μετέωρη Ελλάδα»;

Ελπίζω ότι πολλές. «Η μετέωρη Ελλάδα» δεν είναι μόνο ένα βιβλίο και μια ταινία, είναι μια πρωτοβουλία εν τω γίγνεσθαι που έχει σκοπό να καλλιεργήσει την πολιτική συνείδηση και να παροτρύνει στην περισυλλογή και τον διάλογο για την αναγκαία αναθεώρηση της υπάρχουσας «δημοκρατίας». Σε αυτή τη γραμμή, έχουμε ήδη οργανώσει προβολές και εκδηλώσεις σε συνεργασία με περισσότερους από πενήντα φορείς και είμαστε πάντα ανοιχτοί σε νέες προτάσεις. Επίσης, όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να συμμετάσχει στην πρωτοβουλία και να έχει πρόσβαση στο έργο μέσω του ιστότοπου www.pedroolalla.com.

Γιατί «Μετέωρη Ελλάδα»; Γιατί αυτός ο τίτλος που, ενώ είναι υπέροχος και ιδιαίτερα στοχευμένος, αποπνέει έναν έντονο προβληματισμό;

Θα σου απαντήσω με ένα απόσπασμα του έργου: «ἥ ῾Ελλὰς ἅπασα μετέωρος ἦν», έγραψε ο Θουκυδίδης. «Μετέωρος» σημαίνει στον αέρα, αυτό που αιωρείται, που πλανάται· αλλά σημαίνει και το επισφαλές, το αβέβαιο· και, τέλος, το εκκρεμές, το ανεκπλήρωτο. Έτσι, στον αέρα, λέει ο ιστορικός ότι ήταν όλη η Ελλάδα τότε που η Σπάρτη έλαυνε ενάντια στην Αθήνα, διασχίζοντας αυτούς τους γαλαζωπούς λόφους που διακρίνονται εκεί στο βάθος, ενώ στις δυο αντίπαλες πλευρές, παράτολμοι και αμέριμνοι νέοι ανυπομονούσαν να ξεχυθούν στον πόλεμο. Σήμερα, η Ελλάδα, χώρα και ηθική πρόκληση συνάμα, εξακολουθεί να είναι μετέωρη, πλανώμενη, σκόρπια. Και αβέβαιη ακόμα, και ανεκπλήρωτη. Και, αναμφίβολα, επισφαλής, αιώνια απειλούμενη.

Είναι εφικτό να ζήσουμε στον 21ο αιώνα την Αθηναϊκή Δημοκρατία;

Είναι απολύτως εφικτό -και απαραίτητο- να εξακολουθήσουμε να αναζητούμε, στον 21ο αιώνα, τα ίδια ιδανικά που εκείνοι αναζήτησαν τότε. Ίσως τα εργαλεία ή τα μέσα δεν μπορούν να είναι τα ίδια, αλλά τα ιδανικά δεν είναι καθόλου παρωχημένα και θα εξακολουθήσουν να είναι χρήσιμα εφόσον δεν είμαστε διατεθειμένοι να παραδεχτούμε ότι η «πολιτική» είναι απλώς ιδιωτική υπόθεση κάποιων ολίγων για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους.

Πώς ορίζεται η «Δημοκρατία»; Ποιος ο ρόλος του «σεβασμού» και της τήρησης των Νόμων σε μια δημοκρατική Πολιτεία; Και ποιες θεωρείς ότι ήταν οι συντεταγμένες της Αρχαίας Δημοκρατίας;

Η δημοκρατία είναι το μόνο πολιτικό σύστημα που επιτρέπει την πλήρη και ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στον προσδιορισμό και στην υπεράσπιση του κοινού καλού, και -πιο σημαντικό ακόμα- το μόνο πολιτικό σύστημα που την απαιτεί.

Είναι το μόνο σύστημα όπου η πολιτική δεν νοείται ως τέχνασμα για την επιβολή του κατεστημένου που συμφέρει τους ισχυρούς, αλλά ως τέχνη της συμφιλίωσης της βούλησης όλων για την καταπολέμηση του εγωισμού.

Τελευταία εξέδωσες ένα επιστολιμιαίο δοκίμιο σχετικό με το γήρας παίρνοντας αφορμή από το αντίστοιχο έργο του Κικέρωνα. Ζούμε σε μια εποχή στην οποία το δημογραφικό πρόβλημα είναι περισσότερο από ποτέ εμφανές: ο άνθρωπος γεννιέται, γνωρίζει, μαθαίνει, επεξεργάζεται τα ερεθίσματα που του προσφέρονται και – τέλος – οφείλει να στοχάζεται. Αποτελεί, όμως, το γήρας έναν δρόμο προς την ωρίμανση; έναν δρόμο προς τη σοφία;

Το να γερνάμε καλά -το ευ γηράσκειν- δεν είναι τίποτα διαφορετικό από το να καταφέρουμε το ευ ζην μέχρι το τέλος της ζωής μας. Είναι, επομένως, κάτι που, παραδόξως, πρέπει να μάθουμε από νωρίς. Μια διαδικασία της οποίας η επιτυχία εξαρτάται τόσο από την προσωπική καλλιέργεια των ικανοτήτων και της στάσης ζωής μας όσο και από την ικανότητα της κοινωνίας να κάνει εφικτή αυτή την καλλιέργεια και να ανταποκριθεί στις θεμιτές ανάγκες όλων μας. Αυτό καθιστά το ευ γηράσκειν ένα εγχείρημα προσωπικό και συλλογικό συνάμα, δηλαδή συνάμα ηθικό και πολιτικό.

Στον λόγο που εκφώνησες κατά την αναγόρευσή σου σημείωνες: Πρεσβευτές Ελληνισμού. Τι είναι αυτό που πρεσβεύουμε;

Αυτό που ονομάζουμε ελληνισμός δεν είναι απλώς ο πολιτισμός μιας χώρας ή ενός λαού. Είναι σαφώς μια κληρονομιά πολύ πιο πολύπλοκη και οικουμενική. Θα ήθελα να σταθώ σε δύο λέξεις: στην Οικουμενικότητα και στον Ελληνισμό. Ζούμε στην θλιβερή κοινωνία της Παγκοσμιοποίησης όπου ο όρος Οικουμενικότητα θα μπορούσε να «διαβρωθεί». Ζούμε, επίσης, σε μια εποχή όπου ο Πολιτισμός έχει χάσει το βάρος που θα έπρεπε να του αναλογεί ως θεμέλιο του παγκόσμιου πραγματικού πλούτου, ενώ ο «πραγματικός πλούτος» έχει καταδυναστεύσει κάθε ιδέα, κάθε σπιθαμή ελπίδας του Ανθρώπου.

Οικουμενικότητα και παγκοσμιοποίηση είναι δύο έννοιες αντικρουόμενες. Η οικουμενικότητα είναι η αναζήτηση όσων είναι κοινά και έμφυτα στον άνθρωπο, καθώς και η προσπάθεια αυτά τα γνωρίσματα και τα αγαθά -ηθικά και υλικά- να γίνουν σεβαστά και προσιτά σε όλους. Η παγκοσμιοποίηση, αντιθέτως, είναι ένας μηχανισμός σφετερισμού των αγαθών και των δικαιωμάτων ολόκληρης της ανθρωπότητας από μια χούφτα προνομιούχων, εξουδετερώνοντας όποια αντίσταση μπορούν να προβάλουν τα σύνορα, τα κράτη, οι νόμοι, τα δικαιώματα, η καλώς νοούμενη πολιτική και όλα τα κεκτημένα του πολιτισμού.

Ποια είναι τα σημεία της Αθήνας στα οποία επιστρέφεις συχνά; Ποιο είναι το στοιχείο – ή τα στοιχεία – της πόλης που ταυτίζονται και «ολοκληρώνουν» τη δική σου προσωπογραφία;

Όλο το ιστορικό κέντρο. Όλα τα μέρη που αναφέρονται και εμφανίζονται στο έργο. Από τον Λόφο των Νυμφών μέχρι το παρακμιακό Δημόσιο Σήμα. Είμαι σίγουρος ότι δεν θα ήμουν ο ίδιος αν όλα αυτά τα μέρη δεν ήταν μια συνεχής παρουσία στη ζωή μου, μια σταθερά. Με εμπνέουν, με υπενθυμίζουν πράγματα σημαντικά, και κάθε φορά που τα επισκέπτομαι κάπως «πεσμένος» με ανακουφίζουν.

Κλείνοντας θα ήθελα να σε ρωτήσω αν αισθάνεσαι τη γη αυτή πατρίδα σου. Και αν ναι, τι είναι αυτό που σου δημιουργεί αυτό το συναίσθημα, αυτή την ανάγκη, ίσως;

Η Ελλάδα είναι το μέρος όπου έχω περάσει τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια της ζωής μου εκούσια, και αυτή η συνειδητή επιλογή -αυτή η συνειδητή επιμονή- την καθιστά μια πατρίδα για εμένα. Σε αυτό προστίθεται το συναίσθημα -κοινό και σε άλλους ξένους- του ότι αποτελεί επίσης μια πνευματική πατρίδα. Και συναίσθημα και βίωμα μαζί συνιστούν κάτι πολύ ισχυρό. Για αυτό η Ελλάδα με πληγώνει, και όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια με πληγώνουν και με αγανακτούν απίστευτα.

Ποιά θεωρείς – αν υπάρχουν – πως είναι τα κοινά πολιτισμικά στοιχεία (ή ποιες είναι οι έντονες αντιθέσεις) ανάμεσα στην Ισπανία και στην Ελλάδα, ανάμεσα, δηλαδή, στη φυσική και στη θετή σου πατρίδα;

Όσον αφορά στην Ισπανία και στις ομοιότητες με την Ελλάδα, μπορώ να πω ότι είμαστε δύο λαοί και δύο χώρες με πολύ παράλληλους βίους. Οι διαφορές μας είναι πάντα μικρές, σε επίπεδο αποχρώσεων, και, αν και το ενδιαφέρον για τα κοινά και η συλλογική δράση μού φαίνονται λίγο μεγαλύτερα στην Ισπανία, θα μου άρεσε να είναι πολύ μεγαλύτερα και στις δύο χώρες.

_____________

https://ipolizei.gr/pedro-olalla-sinenteuksi/